به گزارش سینماپرس، اجرای یک تئاتر همواره با دغدغه‌هایی همراه است که این موضوع امری طبیعی برای عوامل نمایش خصوصاً کارگردانهاست. هزینه‌های مالی یکی از مشکلات اساسی در اجرای هر نمایش است و اکثر گروه‌های تئاتری خصوصاً گروه‌های نوپا با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، اما این موضوع برای برخی گروه‌ها مسئله‌ای پیش پا افتاده است؛ گروه‌هایی که برای کسب سود تئاتری را اجرا می‌کنند که تمام فکر تهیه‌کننده و سرمایه گذار آن فروش و گیشه است.

مشکل اساسی تئاتر از زمانی شروع می‌شود که تمرکز گروه‌های نمایشی از اجرای هنر برداشته و فقط گیشه مسئله محوری می‌شود. برخی گروه‌های تئاتری که بیشتر از فارغ التحصیلان و هنرمندان اصیل تئاتر هستند، نیز مشکل فروش بلیت دارند؛ اما تمرکزی بر روی این موضوع ندارند. تمرکز روی فروش و گیشه سبب می شود تا ذهن گروه به سمت پول و هزینه‌ها برود و دیگر کسی برای هنر و تئاتر واقعی زمان صرف نکند.

البته این موضوع تنها در تئاتر مطرح نیست و سینما نیز با این مشکل دست به گریبان است. توجه به گیشه سبب شده تا آثاری بی کیفیت را ببینیم که شاید علت فروش آن حضور بازیگران معروف باشد. این مسئله در سال‌های اخیر در تئاتر بیشتر شده و شاهد اجرای نمایش‌هایی هستیم که ممکن است از نظر متن نمایشی قوی نباشند و البته مخاطب عام هم به این موضوع اهمیتی ندهد.

زمانی که صحبت از ورود سرمایه گذار و پول‌های کلان به تئاتر می‌شود، برخی صحبت از رونق تئاتر می‌کنند و معتقدند این سرمایه‌ها به بخش مغفول تئاتر کمک بسیاری می‌کند و حتی حضور چهره‌های سینمایی در صحنه تئاتر تماشاگر را به سالن‌های تئاتر بازمی گرداند. شاید از زاویه‌ای این نظر درست باشد؛ اما این همه تئاتر نیست. هنرمندانی داریم که با هزینه‌ای ناچیز نمایشی را اجرا می‌ کنند که شاید نتوانند فروش خوبی از آن کسب کنند، اما باز به راهشان ادامه می‌دهند و دلیل آن را عشق می‌دانند.

به همین دلیل زمانی که صحبت از ورود سرمایه گذار به تئاتر می‌شود، بسیاری از هنرمندان گلایه می‌کنند؛ زیرا معتقدند سرمایه گذار نیازی به بازی حرفه‌ای ندارد و فقط به فکر سود و بازگشت سرمایه است. بنابراین هزینه خود را صرف چهره‌ها می‌کند نه بازیگران ناشناخته تئاتر! زمانی که این فکر در ذهن هنرمندان رخنه کند، ناخودآگاه خود را بیکار می‌بیند و زمانی که حمایت‌ها کمرنگ شود، قطعاً خود را خانه نشین خواهند کرد.

محمد قاسمی نویسنده و کارگردان تئاتر در خصوص تمرکز تئاترهای امروزی بر فروش گیشه در گفت: این بحث تجاری است، زیرا با وجود تعداد بسیار زیاد تماشاخانه‌های خصوصی که هر کدام برای تماشاخانه‌ها هزینه‌های گزافی پرداخت می‌کنند مجبور هستند که این هزینه‌ها را تامین کنند. قسمتی از ان هم بحث حمایتی دولت است برای نمونه در کشور المان اگر ۱۸۰ نمایش روی صحنه باشد، ۱۷۹ نمایش از دولت پاداش می‌گیرد و در واقع نمایش‌هایی اجرا می‌شوند که تحت حمایت دولت هستند. زمانی که حمایتی از نمایش‌ها نیست تماشاخانه‌ها مجبور به دریافت هزینه و کارگردان‌ها هم مجبور به رساندن نمایش به فروش خوبی هستند تا ضرر نکنند. در حال حاضر برای اجرای یک نمایش معمولی بدون بازیگر چهره، کارگردان باید در شب اول اجرا ۳۰ میلیون هزینه کند و این مبلغ را باید از گیشه تامین کند. نمایشی که بازیگر چهره ندارد مخاطب کمتر به سوی ان میرود و این خود ما هستیم که مخاطبان را به اجرای یک فرم از اجرا و یک سری از ادم‌ها عادت دادیم که فرم اجرا برایشان اهمیتی ندارد و تنها بازیگر نمایش مورد اهمیت است؛ بنابراین تمرکز بر روی گیشه به تئاتر ما راه پیدا کرده است. این موضوع به تئاتر اسیب زده است. در سال ۲۰۰۰ نفر از دانشگاه فارغ التحصیل می‌شوند و جذب کار نمی‌شوند، حال اگر ما استعداد را درنظر نگیریم، چه بازار کاری برای این‌ها وجود دارد؟ تئاتر از لحظه به وجود امدنش تا الان دست دولت بوده و زمانی که این هنر از دست دولت برداشته شود و حمایت‌ها کم شوند، جماعت تئاتر برای تامین اقتصاد خود به هر دری می‌زنند و فکر می‌کنم در سال‌های اخیر این حمایت‌ها کم شده و در نتیجه کارهای زننده و بی کیفیت تولید می‌شود که ذائقه مخاطب را تغییر می‌دهد.

حسین ترک جوش کارگردان تئاتر در این خصوص گفت: از نظر من زمانی که سالن‌های خصوصی بنا شده و از زمانی که مدیریت و تمرکز از روی آن‌ها برداشته شد و هر روز درب یک سالن جدید باز شد، زمانی بود که اهالی فن بخاطر شرایط بد مالی که دربرهه‌ای در تئاتر حکم فرما شد، کناره گیری کردند و آن زمان بود که تئاتر فقید مرد. حکم فرمایی چهره‌های سینمایی قطعا بر بیکار شدن بسیاری از هنرمندان تئاتر بی تاثیر نبوده و به نوعی می‌توان گفت که حتی وام گیرنده هم بوده است.

وی ادامه داد: زمانی شرایط بد مالی در تئاتر حاکمیت داشت و ازطرفی اهالی تئاتر برای گرفتن تن‌خواه از انجمن باید در صف می‌ایستادند تا نورچشمی‌ها اول حمایت شوند تا اگر چیزی ماند مقداری هم به دوستان ضعیف پرور داده شود، همه این‌ها دست به دست هم داد تاشرایط تئاتر تجاری بر تئاتری که روزگاری اساتیدی، چون داود رشیدی، عزت الله انتظامی و ... حضور داشتند، حکمرانی کند.

ترک جوش با اشاره به اینکه هیچ وقت نمی‌گویم تئاتر تجاری از بیخ و بنیه نا درست است و قرار نیست آن را تکذیب کنم، بیان کرد: این در حالی است که در برخی کشورهای جهان این شرایط هست، اما بامدیریت درست باید رفع شود، به جرأت میگویم که آن‌ها برای فرهنگ مخاطبانشان و مردمشان ارزش قائل هستند و به هرنحوی هر نمایشی حمایت نمی‌شود تا به راحتی روی صحنه برود، همین موضوع باعث می‌شود تا برای بالا بردن کیفیت نمایش نسبت به شرایط تجاری کار بیشتر تلاش کنند.

* خبرنگاران جوان